Sosyal Medya

Makale

Analitik Düşünme…

tarihinde yayınlandı.

Birden fazla düşünme tekniÄŸi vardır. Her insani boyutun karşılığında farklı bir düşünme tekniÄŸi mümkün görünüyor ve tarih boyunca da öyle davranılmış zaten… Ama somut durumlar, toplumsal yapılar, siyasal iliÅŸkiler, insani tavırların iç yüzünü anlamlandırma vesaire de iÅŸe yarar bir durum elde etmek için analitik düşünmek önemli ve gerekli olandır.

Analitik düşünme, farklılıkların ortaya çıkışını, nasıl bir iliÅŸki kurulması gerektiÄŸini, eÅŸitliÄŸin varlığının oluÅŸup oluÅŸmadığını, adaletin yerli yerinde kullanıldığının denetlenmesini saÄŸlama vesaire birçok ÅŸey için gerekliliÄŸi tartışılmaz olandır. Bir olayın, olgunun ve durumun neliÄŸini, nasıllığını ve nedenini öğrenmenin en güzel yöntemlerinden biri olması hasebiyle de analitik düşünme,  iÅŸlevsel bir zemine sahiptir.

Analiz için gerekli olan şey, tarafsızlık ve beklentisizliktir. Yani analitik bir zekâ taraf tutmaz ve beklentisini işe karıştırmaz. Yoksa yeterli düzeyde bir analiz gerçekleşmiş sayılmaz. İdeolojik tutumlar, kayırmalar, taraf tutmalar, gönül koymalar, duygusal davrananlar, bir analizin gerçekleşmesinin önündeki engellerdir.

Analiz için gerekli olan vasat ise samimiyet ve hakikate âşık olmaktır. Samimiyet, kiÅŸinin o analizin sonucunda sadece doÄŸruya veya gerçeÄŸe ulaÅŸma isteÄŸidir. Hakikate âşık olmak ise, her ne ise bütün beklentilerinden azade sadece meselenin gerçeÄŸine ulaÅŸma azmi ve kastı mahsusasıdır. Bu vasat olmazsa olmazıdır bir analizin gerçekleÅŸmesi için…

Herhangi bir olayı ve olguyu deÄŸerlendirirken analitik düşünme için gerekli olan iki ÅŸey daha vardır: bütün parça iliÅŸkisi; hem nitelik hem nicelik anlamında, parça parça iliÅŸkisi, hem farklılığı, hem benzerliÄŸi baÄŸlamında; hem niteliksel hem niceliksel boyutunu dikkate alarak… Bu iki etkeni besleyen yan etkenlerde olacaktır. Onları da dikkate almakla yükümlüdür analizci…

Herhangi bir siyasal olayın birden fazla etkene sahip olduÄŸu tartışılmaz bir gerçekliktir. Dolayısı ile birden fazla etkenin etkileÅŸim noktasını doÄŸru bir ÅŸekilde ortaya koyamadığımız zaman gerçekten uzak kalmış oluruz. ÖrneÄŸin, bugün Kuzey Irak, Suriye vesaire Ä°slam Dünyasının içinde bulunduÄŸu durumun analizinin saÄŸlıklı bir ÅŸekilde yapılabilmesinin asgari ÅŸartları oluÅŸmalıdır ki saÄŸlıklı bir veriye sahip olabilelim…

ÖrneÄŸin; Kuzey Irak meselesini ele alalım: Bir kere bastırılmış bir devlet olma hayalini dikkate almadan meseleye giriÅŸ yapamayız. Etrafındaki Araplar, Farslılar ve Türkler devlet kurmuÅŸlar, ama Kürtler bölünerek ulus devletin içinde etnik azınlığa dönüşmüş, Türkiye’de nispeten durumları iyi iken, diÄŸer bölgelerde ise neredeyse adları bile konulmamış, nüfusa kayıtları yapılmamış veya sürekli baskı altında ve siyasal mahrumiyetlere sahipler. Bu yüzden yüz yıllık bir bastırılmış ulus devlet olma hayalinin önemli bir etken olarak dikkate alınması elzemdir. Ayrıca bu karışıklığı saÄŸlayan uluslararası güçler, emperyalist sermaye ve devletlerin kendi çıkarları uÄŸruna bölgeye yönelik atraksiyonlarını dikkate almakla yükümlüyüz. KomÅŸu ülkelerin bölgesel güç olma pozisyonunu kazanma adına bölgesel oyuna katılma ve kendi iradesini dikte etmek için mücadele verme çabası… Ä°ran, Türkiye, Suudi Arabistan, Katar ve BirleÅŸik Arap Emirlikleri… Ve tabii ki Ä°srail, kendi güvenliÄŸi için bölgesel karmaÅŸanın oluÅŸmasını, süreklileÅŸmesini temenni eden yaklaşımı ve buna yönelik siyasal atraksiyonları… Ayrıca bölgede politik güç olmaya çabalayan ve yerel güç olan grupların, örgütlerin vesairenin de siyasal bakışı, iÅŸ tuttukları güçler, hatta bazen birden fazla güç ile girdikleri siyasal iliÅŸkiler vesaire de dikkate alınmalı ve incelikli olarak bu iliÅŸkilerin neye tekabül ettiÄŸinin tanımlanması esas olmalıdır. Bu kadarı yeter mi? Hayır! Ayrıca bu siyasal güçlerin tümünün; yani yukarıdan itibaren yazdığımız bütün güçlerin motivasyonunu saÄŸlayan zeminin incelikli olarak ortaya konması gerekir. Çünkü baÅŸarılı olma ve zorluÄŸa dayanıklı olma halini saÄŸlayan ÅŸey bu psikolojik motivasyonu ya da sosyolojik, siyasi motivasyonu saÄŸlayan ÅŸeyin kendisinin güçlülüğü olacaktır. Aynı zamanda güçlerin birbirleri ile iliÅŸkileri ve ayrılıkları, karşıtlıkları ve benzerlikleri, birlikteliklerini saÄŸlayan ÅŸeyin geçici mi kalıcı mı olduÄŸu da çok önemli…

Yani analitik düşünmek demek bir bilgiye dayalı ve bu bilginin kesinliğinin sağlanabilmesinin mümkünlüğünü dikkate almak demek olduğunu bilmemiz önemlidir. Çünkü bilgi olmadan tahmine dayalı yapılacak analizlerin yanlışa kapı aralayacağı tartışılmaz olandır. Bu yüzden analitik düşünmek aynı zamanda bir bilgi ve tecrübi birikim üzerine kurulu olmak zorunluluğunu hisseder. O zaman yapılan şeyin karşılığı alınabilir seviyeye gelir.

Şimdi yukarıda çizdiğimiz ölçülere vurarak konuşulanları düşünelim. En iyimser hali ile ancak yarı analiz diyebileceğimiz şeyler olmakla birlikte birçok yorum analitik olmanın çok dışında kalmaktadır. Beklenti ile güç orantısına dikkat etmeyen her analiz yanıltıcı sonuçlara sebebiyet verir. Bu yüzden sağlıklı bir bilginin varlığı analiz için kaçınılmaz olandır.Lehte ve aleyhte adil bir şekilde ve taraf tutmadan yapılan analizler ufuk açar ve düşünülmeyen şeyi düşündürür. İşte analiz budur. Ama maalesef ekranlarda ve sosyal medyada sadece analiz yerine herkes kendi beklentisine göre tepki veriyor. Öfke ve nefretin olduğu yerde ise analize yer kalmaz.

Her analiz, kendi öncülleri üzerinden bir yorum yapar. O yüzden analizin analiz olabilmesi içinde öncüllerin taraf tutmayan bir boyuta sahip olması elzemdir. Piyasa da analiz diye yapılan şeyler aslında ön yargılardan ve takım tutmadan öteye geçemiyor...

Henüz yorum yapılmamış.

* İşaretli tüm alanları doldurunuz.